رتبه پژوهشی و مقالات پژوهشی ایران در جهان چگونه است ؟

اخیرا در خبرها آمده است که رتبه علمی ایران نسبت به سال های گذشته کاهش داشته است . در این مقاله می خواهیم به بررسی آن بپردازیم که چطور می توانیم رتبه بندی کشور ها را در رنکینک جهانی ببینبم ؟

 

رتبه بندی جهانی پژوهشگران و مقالات آنها عمل بسیار مهمی است که میتواند در پیشرفت شغلی و نیز دریافت گرانت های پژوهشی بسیار موثر باشد. پرستیژ کاری پژوهشگران و موسسات پژوهشی و حتی کشورهای مختلف نیز وابسته به آن است.

علم سنجی یکی از علایق بنده در سالهای اخیر بوده است و به همراه همسر خودم چندین مقاله در این زمینه به چاپ رسانده ایم که در انتهای پست دیده میشود. گزارشهای علم سنجی به شدت در سالهای اخیر مورد علاقه دولت جمهوری اسلامی و حتی عموم مردم بوده است. متاسفانه بسیاری از گزارشهای معتبر را هم بسیاری باور نمی کنند و به پای تبلیغات می گذارند. ان شاء الله پست زیر بتواند به روشن شدن موضوع کمک کند .

ساده ترین و خام ترین روش رتبه بندی:

 تعداد مقالات فرد است. البته این روش بسیار خام است. به عنوان مثال آلبرت اینشتین تعداد کمی مقاله در طی زندگی به چاپ رسانده است و فقط اگر سه مقاله سال هزارونهصد و پنج یا سال جادویی وی را در نظر بگیریم باز هم اثر این مقالات بسیار ورای تعداد آنها بوده است.

یکی از معتبرترین منابع برای رتبه دهی تعداد مقالات سایت سیماگو www.scimagojr.com است که اطلاعات خود را از اسکوپوس دریافت میکند (لینک فوق). بر اساس این سایت ایران در سال دو هزار سیزده در رتبه هفدهم تولید علم در دنیا قرار داشته است (تصویر زیر)

 

ایران در رتبه 17 کشور دنیا در سال 2013 قرار دارد .

به همین علت مهمترین وسیله برای رتبه بندی در حال حاضر "تحلیل استنادی" است. به این معنی که اگر مقاله ای به مقالهای دیگر استناد کند در واقع از آن استفاده کرده است. این استنادها در لیست منابع هر مقاله مشهود است.

ای اس آی در واقع بر اساس تحلیل استنادی پژوهشگران، آنها را رتبه بندی میکند و اطلاعات خود را از آی اس آی دریافت میکند. به عنوان مثال، یک نویسنده در رشته علوم بالینی باید در ده سال گذشته هزار و هفتصد و بیست و هشت استناد داشته باشد تا در میان یک درصد دانشمندان برتر دنیا قرار گیرد (شکل زیر

 

مثال دیگر در مورد مقالات برتر دنیا است. مقاله ای در حیطه علوم بالینی در یک دهم درصد و یک درصد مقالات برتر قرار میگیرد که حداقل هجده یا هفت استناد در آی اس آی داشته باشد. (البته این اعداد مربوط به مقالات چاپ شده در سال دو هزار و چهارده است)

تصویر زیر رتبه بین المللی ایران را از نظر تولید مقالات برتر در دنیا نشان میدهد (رتبه سی و چهار با پانصد و شصت و دو مقاله). با توجه به عقب ماندگی ایران در تولید علم پس از انقلاب و در دوران جنگ این رتبه تقریبا قابل قبول است و ان شاء الله در سالهای بعد بهتر میشود.

در آخر باید ذکر کرد که سه منبع مهم برای تحلیل استنادی وجود دارد شامل: گوگل اسکولار، اسکوپوس و آی اس آی. تحلیل استنادی این سه منبع ممکن است با هم متفاوت باشد. به عنوان مثال به شکل زیر درباره تحلیل استنادی مقالات اینجانب در سه منبع فوق توجه کنید.